جزیره خطرناک سیاه زخم وُزروژدنیه

همراه با آژانس گردشگری مهرپرواز با یک جزیره در شوروی سابق آشنا خواهید شد که بزرگ‌ترین مرکز آزمایش تسلیحات بیولوژیکی دنیا و مکانی آلوده و خطرناک محسوب می شود.

جزیره وُزروژدنیه، بزرگ‌ترین مرکز آزمایش تسلیحات بیولوژیکی

در دهه ۱۹۲۰، دولت شوروی سابق به دنبال محلی برای تاسیس یک مجتمع نظامی برای آزمایش سلاح‌های بیولوژیکی خود بود. برای این کار بهترین مکان جزیره‌ی دور افتاده‌ای بود که در اتحاد جماهیر شوروی قرار داشت که با مرز سایر کشورها فاصله‌ی زیادی داشت و اطرافش سر تاسر بیابان بود. به عنوان بزرگ‌ترین مرکز آزمایش تسلیحات بیولوژیکی دنیا از بین چندین جزیره، جزیره وُزروژدنيه Vozrozhdeniya واقع در دریای آرال انتخاب شد.در سال ۱۹۴۸، در این جزیره یک آزمایشگاه تسلیحات فوق سری با نام آرالسک تاسیس شد. تا دهه ۱۹۹۰ که این آزمایشگاه تعطیل شد، شاهد آزمایش بعضی از مرگبارترین و خطرناکترین ویروس‌های ناقل بیماری بود.  از نظر ژنتیکی یک سری از ویروس‌ها تغییر پیدا کردند تا در برابر درمان مقاوم باشند.

یک پزشک میکروب‌شناس که سرهنگ بازنشسته ارتش شوروی بود و در این مکان ۱۸ تابستان خود گذرانده و ناظر تیم تحقیقاتی این جزیره بود به یکی از خبرنگار نیویورک تایمز اعلام کرده بود:برای انجام این آزمایشها از ۲۰۰ تا ۳۰۰ میمون در هر سال استفاده می‌کردیم. آن‌ها را به این منطقه میبردیم و داخل قفس‌هایی که کنار آن‌ها دستگاه‌هایی برای اندازه‌گیری میزان میکروب در هوا وجود داشت قرار می دادیم. پس از این که این میمونها در معرض میکروب‌ها قرار می‌گرفتند آنها را به آزمایشگاه برده و به غیر از آزمایش خون، پیشرفت بیماری را مورد بررسی قرار می دادیم. پس از چند هفته این حیوانات می‌مردند و سپس نوبت به کالبدشکافی این حیوانات می رسید.

این مجموعه در طول دوران فعالیت خود ۱۵۰۰ کارمند داشت که در تنها شهر این جزیره کانتوبک (Kantubek) زندگی می‌کردند. این شهر، شهر زیبایی بود که از امکاناتی مانند کلوپ، استادیوم، چندین مدرسه و مغازه بهره مند بود.ولی اکنون این مجموعه به شکل یک خرابه درآمده و زباله جمع کن های بسیاری هر آنچه که در این محل قرار داشت را غارت کردند همچنین به علت پایین رفتن آب دریای آرال  وُزروژدنیه، تبدیل به بیابان شده است. در موقعی که این مجتمع سلاح‌های بیولوژیکی در اواسط قرن بیستم تاسیس شد دریای آرال با مساحتی به وسعت ۶۸ هزار کیلومتر مربع به عنوان چهارمین دریاچه بزرگ دنیا به شمار می رفت. اما توسط یک طرح آبیاری نامناسب، میزان زیادی از آبی که به دریاچه ریخته می‌شد مصرف شده و به مرور زمان ابعاد دریاچه کاهش پیدا کرد. در نتیجه این جزیره به تدریج وسیعتر شد و از مساحت ۲۰۰ کیلومتر مربع به ده برابر سایز اصلی خود رسید. در اوایل دهه ۲۰۰۰ ، مجراهای آب به صورت کامل خشک شد و جزیره به قسمتی از سرزمین اصلی تبدیل شد. ( مجله گردشگری آژانس مهرپرواز را دنبال کنید)

با وجود اینکه این جزیره گذشته وحشتناکی داشته است اما همچنان زباله جمع کن‌ها به این جزیره رفته و سازه‌های آزمایشگاه و هر چیزی که در شهر به جای مانده را می‌دزدند. بر اساس نظر کارشناسان بیشتر افرادی که مسئول آزمایش بیماری‌های مرگبار جزیره وُزروژدنیه بودند احتمالا تا کنون از دنیا رفته‌اند یا جان خود را بر اثر اشعه ماوراء بنفش شدید خورشید و دمای گرم و آتشین ۶۰ درجه سانتی‌گراد تابستان‌های این منطقه از دست داده اند. تنها مورد استثنایی که در این جزیره زنده مانده، تخم‌های سیاه زخم هستند که تا قرن‌ها در خاک می توانند زنده بمانند.وقتی که در دهه ۱۹۹۰ کارمندان شوروی این جزیره را ترک کردند، برای مخفی کردن نقض معاهده ۱۹۷۲ که تمامی سلاح‌های بیولوژیکی را ممنوع کرده، به اجبار چندین هزار تخم میکروب بیماری سیاه زخم را در خاک دفن کردند.

در اوایل سال ۲۰۰۰، مقامات ایالات متحده و ازبکستان به جزیره وُزروژدنیه رفتند و دهها انبار که دارای لوله‌های آزمایشگاهی، بطری و ظروف کشت میکروب بود را آتش زدند تا بقایای بیماری‌های میکروبی را نابود کنند.  وزارت دفاع ایالات متحده بر این اعتقاد است که این تخم‌های سیاه زخم از بین رفتند، اما کسی نمی‌تواند بطور قطع این موضوع را تایید کند.کسانی که در این جزیره روی پروژه تسلیحات بیولوژیکی شوروی کار می‌کردند، اعتقاد دارند که باکتری‌های فوق‌العاده انعطاف‌پذیر و تسلیحاتی طاعون گاوی قادر است از نسلی به نسل دیگر موش‌ها انتقال پیدا کند، پس بنابراین احتمال سرایت آن به انسان‌ها نیز وجود دارد. افراد زباله جمع کن‌ که بدون هیچ محافظی در بین این خرابه‌ها و ظروف کشت میکروب هستند به حد بسیار زیادی در معرض خطر ابتلا به عفونت و شروع یک بیماری همه‌گیر هستند. به عبارت دیگر هر سال  تعدادی از مردم آسیای مرکزی به طاعون مبتلا می‌شوند که از نوع مسری‌تر و مقاوم در برابر آنتی بیوتیک است.

متاسفانه دولت قزاقستان به دنبال این است که صنعت نفت را برای استفاده از منابع عظیم نفت در زیر دریای آرال تشویق کند و تعدادی از حفاری‌های اکتشافی نیز اکنون در حال انجام است. حتما در قسمتی از خاک جزیره بشکه‌های حاوی سیاه زخم دفن شده است، با اینکه آنها در طی حفاری‌ها به این بشکه ها برخورد نکرده‌اند ولی در مراحل بعدی مشخص نیست که چه اتفاقی قرار است رخ دهد. ( برای اطلاع از قیمت تورهای مسافرتی با کارشناسان آژانس مسافرتی مهرپرواز در ارتباط باشید.)